Το κυκλοκόνιο της Ελιάς.. Ο συνήθης μύκητας στους ελαιώνες

Ασθένεια πολύ διαδεδομένη σε όλες τις περιοχές που καλλιεργείται η ελιά. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο προκαλεί σοβαρές ζημιές σε περιοχές με πολύ υγρασία. Προκαλεί εξασθένηση των δένδρων, μείωση της παραγωγής μέχρι πλήρους ακαρπίας.

Συμπτώματα

Προσβάλλονται όλα τα πράσινα μέρη του φυτού. Στα φύλλα εμφανίζεται το σύμπτωμα γνωστό ως «μάτι παγωνιού» (γκρίζες νεκρωτικές κηλίδες σε συγκεντρικούς κύκλους με σαφές περίγραμμα), ενώ παρατηρείται και έντονη φυλλόπτωση. Προσβάλλονται περισσότερο τα παλαιότερα φύλλα και τα χαμηλότερα μέρη του δένδρου. Η προσβολή των μίσχων και των ποδίσκων των καρπών επιφέρει ανθόρροια και πρόωρη καρπόπτωση.

Παθογόνο – Συνθήκες ανάπτυξης

Η ασθένεια οφείλεται στον μύκητα Spilocea oleagina. Ο μύκητας διαχειμάζει με τη μορφή σπορίων (κονιδίων) στα φύλλα και τους βλαστούς των ήδη προσβεβλημένων δένδρων. Από τα φύλλα αυτά προέρχονται οι μολύνσεις της άνοιξης, οι οποίες είναι λιγότερες από αυτές του φθινοπώρου, διότι το χειμώνα πολλά φύλλα έχουν πέσει και έτσι τα μολύσματα είναι μειωμένα. Το νερό είναι απαραίτητος παράγοντας για την ελευθέρωση, διασπορά και βλάστηση των σποριών. Γενικά, η μόλυνση ευνοείται από συνθήκες σχετικά χαμηλών θερμοκρασιών και αυξημένης υγρασίας. Μετά την μόλυνση, ο μύκητας εγκαθίσταται κάτω από την εφυμενίδα και με κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας εξέρχονται οι κονιδιοφόροι, που αρχικά προσδίδουν βελούδινη υφή στις κηλίδες.

Η ασθένεια προκαλεί μεγάλη εξασθένιση των δένδρων λόγω της μεγάλης φυλλόπτωσης και μείωση της παραγωγής μέχρι ακαρπίας.
Προσβάλλει τα φύλλα, τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ταξιανθιών.
Χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι οι κηλίδες στα φύλλα με διάμετρο 2-12mm (Φωτ.).
Συνθήκες κατάλληλες για προσβολή αποτελούν η υψηλή υγρασία και θερμοκρασία 7-30οC με άριστη θερμοκρασία 16-20οC.

Όπως επισημαίνουν οι γεωπόνοι, οι λόγοι αύξησης των προσβολών, πέραν των κλιματικών συνθηκών, θα πρέπει να αναζητηθούν και στις καλλιεργητικές συνθήκες όπως είναι οι πυκνές φυτεύσεις, το ελλειπές κλάδεμα, οι αυξημένες λιπάνσεις και η άρδευση.

Βέβαια συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες, όπως η βροχή, η πολύ υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία για 2-3 ημέρες τουλάχιστον, αλλά και η θερμοκρασία περιβάλλοντος 7-25οC με άριστο τους 12οC ευνοούν τις προσβολές από κυκλοκόνιο.

Η περίοδος των φθινοπωρινών μολύνσεων παρατείνεται και μέσα στο χειμώνα, λόγω των ήπιων χειμώνων που χαρακτηρίζουν τα τελευταία έτη, καθώς ο μύκητας διαπαύει ελάχιστα, τονίζουν οι γεωπόνοι.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, για την αντιμετώπιση της ασθένειας συνιστώνται τα εξής:

– Να αποφεύγεται η εγκατάσταση νέων ελαιώνων σε χαμηλές υγρές τοποθεσίες

– Να εξασφαλίζεται ο καλός αερισμός των δέντρων με κλάδεμα αραίωσης της κόμης ή και με αραίωση με εκρίζωση των πυκνοφυτευμένων φυτειών

– Μέσα στο τρίτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη, να εφαρμόζονται ψεκασμοί με μυκητοκτόνα. Μόνο σε περιπτώσεις σοβαρών προσβολών, συνιστάται επαναληπτικός ψεκασμός το πρώτο δεκαήμερο του Νοέμβρη.

Τονίζεται ωστόσο ότι οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να εφαρμοσθούν και αμέσως μετά τη μολυσματική βροχόπτωση, γιατί ο μύκητας είναι ευπαθής ακόμη και μετά από 2-3 ημέρες από την πραγματοποίηση της μόλυνσης.
Ειδικότερα η πρώτη επέμβαση που συνιστάται να γίνεται το 3ο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, σε όσες περιοχές σημειωθεί βροχόπτωση, να πραγματοποιηθεί αμέσως μετά το τέλος της βροχής και μέσα σε 2-3 ημέρες.

Κατάλληλα αγροχημικά:
α. ΝΤΟΝΤΙΝ (προληπτική και θεραπευτική δράση). Η τελευταία δυνατή επέμβαση, σύμφωνα με την έγκριση, είναι 15 ημέρες πριν τη συγκομιδή.

β. ΧΑΛΚΟΣ (βορδιγάλειος, θειϊκός τριβασικός, υδροξείδιο, οξυχλωριούχος, υποξείδιο), με τελευταία δυνατή επέμβαση, σύμφωνα με την έγκριση, 21 ημέρες πριν τη συγκομιδή.
Να σημειωθεί ότι ο βορδιγάλειος και ο οξυχλωριούχος χαλκός προκαλούν φυλλόπτωση των προσβεβλημένων φύλλων. Ειδικότερα ο οξυχλωριούχος προκαλεί και πτώση υγιών φύλλων σε υγρές περιοχές. Στις πολύ υγρές περιοχές καλό είναι να προτιμώνται τα υπόλοιπα χαλκούχα. Η φυλλόπτωση των προσβεβλημένων φύλλων είναι επιθυμητή διότι λειτουργεί εξυγιαντικά (μείωση μολύσματος).

γ. ΣΤΡΟΜΠΙΛΟΥΡΙΝΕΣ (ΚΡΕΣΟΞΙΜ ΜΕΘΥΛ), οι οποίες εφαρμόζονται στις βρώσιμες ελιές μετά τη συγκομιδή ενώ στις ελαιοποιήσιμες ελιές εφαρμογή πρέπει να γίνει το αργότερο μέχρι 30 ημέρες πριν από τη συγκομιδή.

Επισημαίνεται ότι τα αγροχημικά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης της ετικέτας και με απόλυτη συμμόρφωση στην τελευταία ημερομηνία ψεκασμού πριν τη συγκομιδή.

Επιμέλεια Γιάννης Παυλάκος